Breyten Breytenbach
(1939, Bonnievale) is een Zuid-Afrikaanse schrijver en schilder met Frans burgerschap. Hij studeerde aan de universiteit van Kaapstad. Hij werd een felle tegenstander van de apartheid en verliet Zuid-Afrika in 1960 om zich in Parijs te vestigen. Bij zijn terugkeer in Zuid-Afrika in 1975 werd hij gearresteerd en veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf. In The True Confession of an Albino Terrorist beschrijft hij aspecten van zijn gevangenschap. Na zijn vrijlating keerde hij terug naar Parijs. Breytenbach schreef poezie, proza, essays en toneelstukken. Zijn gedichten vertonen sterke metaforen en een complexe combinatie van verwijzingen naar het Boeddhisme, Afrikaanse spreektaal, en herinneringen aan het Zuid-Afrikaanse landschap. Breytenbach is ook bekend als schilder. In zijn werk portretteert hij surrealistische menselijke en dierlijke figuren, meestal in gevangenschap. Hij heeft verschillende literaire en kunst prijzen voor zijn werk ontvangen. Hij is actief in verschillende organisaties van Zuid-Afrikaanse politieke bannelingen.
(WIN 2005)Archief beschikbaar voor: Breyten Breytenbach
-
VPRO O.V.T. - live vanuit Winternachten
Met: Breyten Breytenbach, Frank Martinus Arion, Mathijs Deen, Merietza Haakmat en Hershel Rosario, Paul van der Gaag
Het laatste geluid van Winternachten 2006 klonk op zondagmorgen vanuit café brasserie Dudok, in een live uitzending van O.V.T., het historisch programma van VPRO Radio. Deze aflevering gaf veel aandacht aan literatuur. Eén van de onderwerpen was de geschiedenis van Nederland en de strijd tegen de apartheid, met de Zuid-Afrikaanse dichter Breyten Breytenbach. De Curaçaose schrijver Frank Martinus Arion sprak over zijn nieuwe historische roman De deserteurs, en over De hut van oom Tom, het boek dat aanleiding gaf tot de afschaffing van de slavernij in de Verenigde Staten. Merietza Haakmat zong onder begeleiding van gitarist Hershel Rosario Antilliaanse liederen. Nederlandstalig.
-
Ik capituleer - debat over bedreiging, solidariteit en zelfcensuur in kunst en journalistiek
Met: Afshin Ellian, Bas Heijne, Breyten Breytenbach, Maxim Februari, Michaël Zeeman, Sybrand van Haersma Buma
De vrijheid van meningsuiting in Nederland staat onder druk. Vrijwel iedere kunstenaar of journalist die in de afgelopen jaren in het nieuws is gekomen vanwege bedreiging, heeft gecapituleerd. Van toneelregisseur Johan Doesburg (Fassbinders Het Vuil, de Stad en de Dood, 1987) tot Hasna el Maroudi (columniste NRC Handelsblad, 2005).
Steeds werden twee zaken bedreigd: de persoon in kwestie, die een veilig heenkomen zocht, en de vrije meningsuiting, die na een golf van publieke verontwaardiging in de steek werd gelaten. Wachtend op het volgende incident. Afshin Ellian, jurist, dichter en columnist van NRC Handelsblad, opende het programma met een manifest waarin hij een opriep tot het tonen van burgermoed. Er volgde een debat met Sybrand van Haersma Buma (woordvoerder justitie van de CDA Tweede Kamerfractie), Bas Heijne (schrijver) en Marjolijn Februari (filosoof, jurist en schrijver). De Nederlandse situatie werd in een internationaal perspectief geplaatst door de Zuid-Afrikaanse dichter en voormalig anti-apartheidsactivist Breyten Breytenbach. De eerder aangekondigde deelnemer Joesoef Isak, uitgever, journalist en voorvechter van het vrije woord in Indonesië, kon wegens ziekte niet naar Nederland komen. Michaël Zeeman heeft het debat geleid.
Nederlandstalig. -
In memoriam Henk van Woerden
In november vorig jaar overleed de schilder/schrijver/dwarse denker Henk van Woerden. In die laatste hoedanigheid was hij jarenlang betrokken bij Winternachten, als artistiek adviseur en als bestuurlid. In een ingelast programma herdachten we hem met bevriende schrijvers en musici. Breyten Breytenbach uit Zuid-Afrika sprak over Van Woerden als schilder en fotograaf. Bevriende schrijvers, uitgever Joost Nijsen en Nicole van Woerden-Müller lazen uit zijn romans Tikoes, Moenie Kyk Nie, Een mond vol glas, de bundel Notities van een luchtfietser en zijn laatste roman Ultramarijn. Van Woerden was een groot liefhebber van Griekse muziek. Hij speelde bouzouki in een Grieks ensemble, dat in dit programma onder de naam To Trigono optrad. Nederlands/Engelstalig
-
Op zoek naar de onafhankelijke geest - deel 3
De avond werd afgesloten met een gesprek tussen alle deelnemers aan de zoektocht om tot enkele conclusies te komen over de manier waarop het onafhankelijk denken beschermd kan worden. Tot slot een visie van de schrijver Samuel Beckett op het menselijk denken: akteur Paul Röttger speelde de monoloog van Lucky uit het toneelstuk Wachten op Godot. Michaël Zeeman leidde het gesprek. Nederlandstalig.
-
Op zoek naar de onafhankelijke geest - deel 1
Zijn ze er nog, de onafhankelijke denkers, de anti-conformisten? Krijgen ze nog de ruimte in onze steeds kleiner wordende wereld? De Zuid-Afrikaanse schrijver Breyten Breytenbach gaf ons een gebruiksaanwijzing met do's and don'ts voor het behoud van onze onafhankelijke geest. Samen met de schrijvers Herman Franke en Marja Brouwers ging hij op zoek naar de helden van de geest van deze tijd. Michaël Zeeman leidde de zoektocht. Nederlandstalig.
-
Live Bloemlezing en discussie
Met: Anna Enquist, Ardashir Vakil, Bas Heijne, Basil Appollis, Breyten Breytenbach, Ellen Ombre, Henk van Woerden, Ian Buruma, Jan Eijkelboom, Jit Narain, Lasana M. Sekou, Michaël Zeeman, Rajeev Balasubramanyam, Vamba Sherif
Wat is het mooiste gedicht over diaspora? Een programma in twee delen. In het eerste deel las een aantal van de Winternachtgasten een favoriet gedicht uit de wereldliteratuur. De schrijvers werden geïntroduceerd door Basil Appollis. Aansluitend op de Live Bloemlezing leidde Henk van Woerden met een korte lezing een discussie in over het thema diaspora en de schrijver. De discussie onder leiding van Michaël Zeeman bleek een goede aanloop voor de komende boekenweek, over de 'spagaat' waarin schrijvers uit twee culturen zouden leven.
-
Het verleden verwerkt in de literatuur
Van Jan Eijkelboom verscheen kort voor het festival Het Krijgsbedrijf, over de politionele acties in Indonesië. Ian Buruma en Breyten Breytenbach belichtten het gespreksthema vanuit Japan en Zuid-Afrika. Een gesprek onder leiding van Michaël Zeeman.Als toelichting werd een opname vertoond van een IKON-televisieprogramma waarin Adriaan van Dis spreekt met de Zuid-Afrikaanse schrijfster /journaliste Antjie Krog, over de verwerking van het apartheidsverleden.Dit thema werd ook belicht met de film Long Night's Journey into Day, met verhoren in de Waarheids- en verzoeningscommissie'.
-
Dichterlijke werelden
Van zowel Cees Nooteboom als van Breyten Breytenbach kwamen kort voor het festival overzichten van hun oeuvre uit. In Lady One, 99 liefdesgedichten, werden Breytenbachs mooiste liefdesgedichten samengebracht. Bitterzoet is een keuze uit 45 jaar dichterschap van Cees Nooteboom, aangevuld met enkele nieuwe gedichten. Daan Cartens ging met beide dichters in gesprek.
-
Live bloemlezing
Met: Arahmaiani, Aya Zikken, Breyten Breytenbach, Dan Jacobson, Denis Henriquez, Frank Martinus Arion, Gerrit Komrij, Henk van Woerden, Jit Narain, Michiel van Kempen, Pim de la Parra, Rendra, Rudy Kousbroek, Soli Philander
Het festival van 1999 werd afgesloten met een 'live bloemlezing'. Deelnemers aan het festival droegen elk hun favoriete gedichten en romanfragmenten uit elkaars literaturen voor. Zo ontstond uit een bonte rij van optredens van kunstenaars een levende bloemlezing uit de Surinaamse, Indonesische, Antilliaanse en Zuid-Afrikaanse literatuur.
-
Breyten Breytenbach in gesprek met Aad Nuis
Breyten Breytenbach is niet een dichter voor politiek correcte gelegenheden. Hij heeft zoals hij schrijft "de verkeerde leeftijd, kleur en het verkeerde geslacht. Ik heb ongemakkelijke politieke opvattingen, waarmee ik het Nederlandse verlangen naar een moreel orgasme niet langer kan bevredigen." Een van de grootste dichters uit Zuid-Afrika droeg voor uit zijn werk en sprak met Aad Nuis over zijn nieuwste roman Hondenhart en over zijn visie op zijn land.